تصاویر ماهواره ای

امروزه افزایش سریع جمعیت و توسعه شهرها و محدودیت منابع طبیعی،چنان مشکلاتی را برای انسان بوجود آورده است که برنامه ریزی به عنوان یک ضرورت برای همه کشورها تلقی می شود،تخلیه روستاها،گسترش شهرها و گرایش شهرنشینی با توجه به مسائل خود به ویژه در کشورهای جهان سوم از چنان پیچیدگی هایی برخوردار است که بی توجهی به آن بر مشکلات اقتصادی،اجتماعی آنها خواهد افزود از این جهت مطالعات جغرافیایی برای دستیابی به یک روند توسعه متعادل می تواند رهگشا باشد،تصاویر ماهواره ای،عکس های هوایی و سیستم اطلاعات جغرافیایی از جمله ابزارهایی هستند که مدیران و برنامه ریزان شهری را در انجام تحقیقاتشان یاری می دهند.

عکس هوایی عبارت از ثبت فوری جزئیات سطح زمین توسط دوربین عکسبرداری هوایی است. عکس های هوایی در تحقیقات و مطالعه پدیده های بسیار متنوع سطح زمین یک وسیله تشریح و توصیف بسیار قوی و غنی است.در مواردی که دسترسی به نقشه های بسیار دقیق و یا جدید از منطقه امکان پذیر نباشد به کمک عکس های هوایی می توان نقشه های جدیدی ترسیم و یا نقشه های ناقص و قدیمی را اصلاح نمود.

تاریخچه عکسبرداری هوایی در ایران

اولین عکسبرداری هوائی در ایران در سال ۱۳۳۱ از حوزه زاینده رود اصفهان  توسط شرکت K.L.M به منظور انجام امور عمرانی آن حوزه انجام گرفت. از سال ۱۳۳۲ با آغاز فعالیت سازمان نقشه برداری کشور، به صورت پیوسته عکسبرداری هوایی انجام گرفته‌ است . به طور کلی عکسبرداری پوششی کشور ( از تمامی مناطق کشور ) در مقیاس‌های پنجاه و پنج هزارم مربوط به دهه سی هجری شمسی، بیست هزارم مربوط به دهه چهل و چهل هزارم مربوط .به دهه هفتاد انجام گرفته است. همچنین عکسبرداری هوایی ده‌هزارم و پنج هزارم از اکثر شهرهای کشور از سال ۱۳۳۵تا کنون توسط سازمان نقشه برداری کشور انجام شده  است.

برای تهیه طرح های جامع شهری و مطالعه شهر باید از کلیه اسناد و مدارک ، نقشه ها و بخصوص عکس های هوایی استفاده کرد . زیرا عکس های هوایی تصویر کاملی از تمام عوارض ظاهری شهر را نشان می دهد . از خصوصیات عکس هوایی به ویژه در مقیاس بزرگ ، آن است که بافت شهر را می توان مورد تجزیه و تحلیل قرار داد . همچنین با مطالعه عکس هوایی قدیمی تر می توان نحوه گسترش و تحول تدریجی شهر را مورد بررسی قرار داد و یا به عبارت دیگر از گذشته شهرها اطلاعات دقیقی به دست آورد و همچنین مراحل مختلف توسعه شهر را می توان با توجه به سبک ساختمان ها مشاهده نمود . حال با مقایسه عکس های هوایی که در زمان های مختلف گرفته شده است می توان نتیجه گرفت که چگونه و طی چه مراحلی ازدیاد جمعیت موجب گسترش شهر خواهد شد .

کاربرد دیگر مطالعه عکس های هوایی دهه های گذشته، بررسی املاک و قطعات زمین در سنوات گذشته و تعیین حدود و موقعیت آنها در زمان انجام عکسبرداری است. به عبارتی می توان مشخص نمود که ملک و قطعه مورد نظر در زمان عکسبرداری چگونه بوده، چه ابعاد و اندازه ای داشته، دارای اعیانی بوده است یا خیر و غیره…. و از نظر حقوقی نیز بدان استناد کرد و این امر از بسیاری از دعواهای حقوقی بین دستگاه های اجرایی و شهروندان و یا دیگر دستگاه های اجرایی شهر جلوگیری و یا بسیاری از دعواهای حقوقی را حل و فصل می کند.

کاربرد دیگر عکس های هوایی در حوزه مدیریت شهری می تواند استفاده از آنها در حوزه خدمات شهری باشد که به عنوان مثال می توان به شناسایی مسیر قنوات، مسیر کانال ها و رودخانه ها و ….اشاره کرد که تعیین موقعیت این عوارض می تواند در تصمیم گیری و برنامه ریزی مورد استفاده قرار گیرد.